Als ouders wil je natuurlijk dat je kinderen goed terecht komen. Je wilt graag dat ze gelukkig worden, een leuke baan krijgen en misschien ook wel dat ze een eigen woning kunnen kopen. Voor veel starters is dit de afgelopen jaren steeds moeilijker geworden. Als ouders kun je hierin op allerlei manieren de helpende hand bieden.
Een van de oplossingen die wij veel tegenkomen is de familiebank. In dit artikel laten we zien wat de mogelijkheden en ook de valkuilen zijn.
Wat is een familiebank?
Het klinkt mooi “de familiebank”, maar wat is dat eigenlijk? We spreken van de familiebank als er geld wordt geleend van een andere partij dan een reguliere bank. In de meeste gevallen is er sprake van het lenen en uitlenen van geld binnen de familie, met als doel om bijvoorbeeld een eigen woning aan te kopen, of een bestaande lening (deels) van de bank over te nemen. De familieleden bepalen dan onderling tegen welke voorwaarden de lening verstrekt wordt.
Toch zijn er veel aspecten waar je rekening mee moet houden. We zetten de meest voorkomende zaken voor je op een rij.
Rente en zekerheid
Er moet voorkomen worden dat de fiscus de gehanteerde rente als te hoog of te laag bestempelt. De fiscus kan dan namelijk de stelling innemen dat er sprake is van een schenking, met mogelijke heffing van schenkbelasting. Uitgangspunt is dat er een marktconforme, zakelijke rente wordt gehanteerd. Hierbij is het al dan niet vestigen van hypotheek op het aan te kopen woonhuis erg belangrijk. Net als bij een bank, is de rente op een lening met hypothecaire zekerheid vaak lager dan zonder zekerheid.
In 2019 heeft het Hof Den Haag in een casus waarbij geen hypotheek was gevestigd, bepaald dat 4,5% rente zakelijk was. Welke rente als zakelijk wordt beoordeeld als er wel hypotheek is gevestigd, valt hier helaas niet uit af te leiden en ook niet hoe lang de rente vast stond. Vaak wordt dan de rente voor hypotheken bij banken gevolgd, maar zeker is dit niet. Vandaar dat het verstandig is om advies in te winnen en het geheel goed te documenteren.
Betaalbaarheid
De familiebank wordt in veel gevallen gebruikt als een hypotheek bancair niet of moeilijk te krijgen is. Dit kan een hoger risico voor de geldverstrekker betekenen. Als er namelijk van een te rooskleurig toekomstperspectief wordt uitgegaan, ligt het gevaar van een te hoge lening op de loer. Als verstrekker van de lening is het daarom verstandig om kritisch naar de betaalbaarheid te kijken. Je zou jezelf de vraag kunnen stellen: wat als de carrière of de liefdesrelatie anders loopt dan gedacht? Of wat als er sprake is van arbeidsongeschiktheid?
In dit soort gevallen is het goed om ook met deze scenario’s rekening te houden en hier oplossingen voor achter de hand te hebben.
Overlijden van ouders of kind
Vaak is het de vraag of de lening alleen aan het kind of ook aan diens partner moet worden verstrekt. In het tweede geval zal de lening bij een overlijden gewoon doorlopen. Het is dan de vraag wat dit overlijden betekent voor de betaalbaarheid. Professionele geldverstrekkers eisen soms een overlijdensrisicoverzekering, zodat de lening geheel of deels terugbetaald kan worden. Ook bij de familiebank is dit iets om rekening mee te houden.
Ook bij het overlijden van de ouders kunnen zich vervelende situaties voordoen. De ouders bepalen in hun testament immers waar de lening na hun overlijden terecht komt. Het is dan ook raadzaam om in het testament aandacht te hebben voor familieleningen en dit goed vast te leggen.
Wijziging vermogensrendementsheffing nu en misschien later
Tot voor kort waren er plannen voor een geheel nieuwe belastingheffing in Box 3. Volgens de laatste berichten is hier voorlopig een streep doorheen gehaald. Hoe we nu verder gaan en welke gevolgen dit bijvoorbeeld heeft voor je beslissing of je vermogen in privé of binnen de BV wilt aanhouden, kun je lezen in ons artikel: “Het einde van de “Spaarpot BV? Of…”.
Mogelijk gaat er, wat betreft belastingdruk, veel veranderen. Vooralsnog blijft de belastingheffing in Box 3 zoals die was. Voor vermogens van € 0,00 tot € 72.797,- betekent dit een uiteindelijke belastingdruk van 0,54%; van € 72.797,- tot € 1.005.572,- is dit 1,26% en alles daarboven 1,58%. Leningen binnen de familiesfeer vallen ook in Box 3. Afhankelijk van je doelstelling, moet je hier bij de bepaling van de hoogte van de renterekening mee houden.
Samenvattend
De familiebank is een mooie oplossing om de wens van je kinderen te helpen realiseren en tevens een mooi rendement op je vermogen te realiseren. Toch moet er ook bij het verstrekken van een lening binnen de familie kritisch worden gekeken naar de risico’s, want voor je het weet hebben alle goede bedoelingen een heel verkeerd effect.
Naast de familiebank zijn er nog meer oplossingen om je kinderen te helpen. Het is verstandig om deze ook te bespreken en goed te kijken welke oplossing het beste past binnen het Financieel Plan van jou en je familieleden.
