Pensioen en lijfrente. Het zijn twee begrippen die door elkaar worden gebruikt voor sparen voor later. Toch zijn er grote verschillen in de opbouw, de uitkering en de fiscale verwerking. Nu ook aanbieders van lijfrenteproducten zich richten op werkgevers, willen we de verschillen tussen beide onder de aandacht brengen. In dit bericht vind je een vergelijking in de opbouwfase. Op een later moment gaan we verder in op de uitkeringsfase.

Kort de drie pijlers

We kunnen er niet omheen heel kort de drie pijlers te noemen, waarin ieder van ons zijn oudedagsvoorziening opbouwt.

Via de overheid. Hier vallen AOW en ANW onder.
Via de werkgever. Hier hebben we het over pensioen en daar is de pensioenwetgeving op van toepassing.
Wat iedereen vanuit zijn privé situatie zelf spaart of verzekert.

Dit zijn o.a. de lijfrentes. Je regelt in beginsel zelf iets voor een uitkering die te maken heeft met je eigen lijf. Het is verwarrend dat in veel namen van lijfrenteproducten het woord pensioen wordt genoemd. Dat komt het onderscheid tussen beide niet ten goede.

Pensioen of lijfrente

Werkgevers maken afspraken met hun werknemers over hun beloning. Daarvan kan pensioen een onderdeel zijn. Voor veel beroepsgroepen worden deze afspraken vastgelegd in CAO’s en wordt de pensioenregeling meestal uitgevoerd door pensioenfondsen. Voor branches waar geen CAO voor geldt kunnen werkgevers en werknemers zelf pensioenafspraken maken. De pensioenregeling wordt dan vaak uitgevoerd door een verzekeringsmaatschappij of een Premie Pensioen Instelling (PPI).

Sinds kort kunnen werkgevers ook contracten afsluiten met aanbieders van lijfrenteproducten. Werknemers krijgen daardoor de mogelijkheid een deel van hun loon te laten storten op een lijfrenterekening. Dit kan een prima voorziening zijn, maar de keuze tussen het aanbieden van een pensioenregeling of het faciliteren van lijfrentesparen moet wel op basis van de juiste argumenten gebeuren. Daarnaast bestaan er zijn grote verschillen tussen beide opties.

Verschillen tussen pensioen en lijfrente

Het gaat veel te ver om alle verschillen tussen pensioen en lijfrente hier te benoemen. Om toch een indruk te geven van wat hier speelt, geven we hierna een beperkte opsomming. Deze heeft betrekking op pensioen en lijfrente in de opbouwperiode, waarbij de werkgever een rol kan spelen.

Pensioen

Pensioen wordt collectief geregeld door de werkgever. Iedere werknemer neemt verplicht deel aan de pensioenregeling. Er is in de basis geen verschil in beloning toegestaan.
Pensioen is een recht op uitgesteld loon. De werknemer ontvangt nu nog niets.
Pensioen bestaat eigenlijk altijd uit meer dan alleen sparen. Zonder medische acceptatie wordt iedere werknemer opgenomen in de pensioenregeling met een partnerpensioen en arbeidsongeschiktheidsdekking.
Inleg en premies voor pensioenregelingen tellen niet mee voor het loon voor de sociale verzekeringen. Werkgevers dragen hierover geen premies af; voor werknemers heeft pensioenopbouw geen gevolgen voor eventuele uitkeringen, zoals WW of WIA-uitkering.
Bij echtscheiding telt opgebouwd pensioen niet als vermogen. Pensioenen worden verdeeld volgens de Wet Pensioenverevening bij Echtscheiding.

Lijfrente

Een lijfrente is een individuele spaarvorm. Een werkgever kan lijfrentesparen op individueel niveau voor werknemers faciliteren. Dat kan voor alle werknemers, maar ook voor een groep werknemers of voor een individuele werknemer.
Een werkgever houdt loonbelasting in op het loon. Voor de werknemers is de inleg op de lijfrenterekening aftrekbaar in de aangifte inkomstenbelasting, waarbij op de teruggave eventueel een voorschot kan worden gevraagd.
Lijfrente gaat in de opbouw alleen over sparen of beleggen. Risico’s moet de werknemer zelf verzekeren. Omdat dat een individuele verzekering is, kan een werknemer te maken krijgen met afwijzingen of premieverhogingen als gevolg van een wat mindere gezondheid of de levensstijl (bijv. roken).
De inleg via de werkgever in een lijfrenteproduct telt voor de sociale verzekeringen mee in het loon. De werkgever draagt hier premies sociale verzekering over af; voor de werknemers telt de inleg mee bij het bepalen van de hoogte van een eventuele WW of WIA-uitkering.
Bij echtscheiding telt lijfrentekapitaal mee als vermogen en moet in die hoedanigheid worden meegenomen bij een verdeling van vermogen.

Wat past het best, pensioen toezeggen of lijfrente faciliteren?

Eerst is het van belang om te kijken of er wel een keuze is. Daarbij moeten eventuele verplichtingen vanuit CAO’s of bedrijfstakpensioenfondsen om deel te nemen, uitgesloten worden. Wat dan vervolgens de juiste keuze is, is afhankelijk van de wensen van werkgever en werknemers. Het is wel duidelijk dat er veel verschillen zijn, die arbeidsrechtelijk, aan de financiële kant, in de fiscale behandeling en in het verzekeren van risico’s doorwerken. Alleen met een compleet beeld kan de juiste keuze worden gemaakt voor een passende werknemersvoorziening.